PHONG TỤC MA CHAY TẠI VIỆT NAM VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT

Sinh – Lão – Bệnh – Tử chính là quy luật tự nhiên vốn có của tạo hóa mà con người ta không ai có thể chống lại. Trong gia đình có người thân mất đi chính là nỗi đau lớn nhất. Lúc này bên cạnh việc đau buồn, mọi người cần tỉnh táo để tổ chức lễ tang. Đây chính là phong tục ma chay thể hiện lòng biết ơn đối với người đã khuất ở nước ta.

CÁC BƯỚC TRONG PHONG TỤC MA CHAY

Phong tục ma chay là một nét đẹp trong truyền thống của dân tộc ta. Tổ chức lễ tang cho người đã khuất là sự báo hiếu, đáp trả ân tình cũng như thể hiện sự tôn trọng của người ở lại với người ra đi. Các bước trong lễ tang sẽ được thực hiện tuần tự như sau:

Tắm rửa cho người đã khuất

Bước đầu tiên trong tang lễ chính là tắm rửa cho người đã mất. Nước tắm thường được nấu với dầu hoa quế hoặc ngũ vị hương,... Mọi người sẽ cẩn thận tắm rửa sạch sẽ cho người mất một lượt. Sau đó thay y phục chỉnh tề cho họ.

Phong tục ma chay Việt Nam

Nghi lễ hạ tịch

Trong phong tục ma chay ở Việt Nam, nghi lễ hạ tịch là bước tiếp theo phải thực hiện. Nghi lễ hạ tịch tức là đặt người chết nằm xuống đất một lát rồi nâng lên. Theo phong thủy, điều này nhằm mang đủ âm dương để người chết có thể ra đi thanh thản.

Treo cáo phó

Cáo phó có nghĩa là thông báo sự ra đi người chết của những người thân. Cáo phó sẽ được dán trên tường nhà hoặc treo trước cổng của tang gia. Thông thường trên tờ cáo phó phải có đầy đủ các thông tin quan trọng và cần thiết về người đã mất như: học và tên, năm sinh, số tuổi hưởng thọ, thời gian tiến hành tang lễ cũng như địa điểm tổ chức,... 

Những điều này giúp cho mọi người có thể biết được chính xác các thông tin để có thể tiến hành tới phúng viếng, thăm hỏi và chia buồn cùng gia quyến kịp thời, đúng lúc.

Nghi lễ khâm liệm và nhập quan

Nghi lễ tiếp theo là bước khâm liệm và nhập quan. Đây được xem là nghi lễ quan trọng nhất trong phong tục ma chay. Người thân sẽ lấy một tấm vải trắng đặt người mất lên trên. Mỗi người đàn ông sẽ cầm ở bốn góc vải và đặt vào trong quan tài.

Một lưu ý mọi người cần ghi nhớ là không nên chạm vào thân thể người đã mất trong lúc nhập quan. Đồng thời con cháu có tuổi kỵ với người đã khuất nên tránh mặt vào lúc này. Sau khi quá trình nhập quan hoàn thành. Gia đình sẽ chuẩn bị một bát cơm trắng, hai chiếc đũa cắm hai bên và đặt ở giữa một quả trứng gà luộc. Tất cả sẽ được đặt vào bên trên quan tài.

Ngoài ra, khi đã nhập quan, lúc này đội trống chiêng hoặc kèn tây mà gia chủ thuê về sẽ bắt đầu được đánh lên. Người ta gọi đây là nhạc hiếu giúp cho không khí tang lễ bớt đi sự tang thương, lạnh lẽo. Tùy thuộc vào điều kiện gia đình cũng như mong muốn của gia chủ mà người ta sẽ thuê những hình thức thổi kèn giải khác nhau.

Nghi lễ khâm liệm, nhập quan

Nghi lễ lập bàn thờ

Nghi lễ lập bàn thờ rất quan trọng. Trên bàn thờ sẽ cần có bài vị, hoa tươi, nến, hương,... Khi người chết vẫn chưa chôn cất, lúc hành lễ sẽ vái hai lạy. 

Nghi thức phát phục

Sau khi nhập quan xong, sẽ tiến đến nghi lễ phát phục. Nghi thức này chính là phát tang phục cho người thân của người đã mất. Theo tục lệ, con trai sẽ mặc áo sô gai, đầu đội nón rơm và cầm theo gậy chống. Với con gái và con dâu sẽ mặc áo sô gai, đầu đội khăn. Đối với người mất là cha, gậy chống của con trai sẽ được làm bằng tre. 

Ngược lại người mất là mẹ gậy chống sẽ làm bằng gỗ vông. Đối với cháu và anh chị em sẽ quấn khăn tang trắng trên đầu. Không chỉ có tang phục khác nhau và thời gian chịu tang của con cháu trong gia đình cũng vậy. Mọi người trong tang gia cần ghi nhớ để lúc phát phục diễn ra đúng với phong tục.

Phát phục lễ tang

Thời gian phúng điếu

Sau khi con cháu làm lễ và phát phục hoàn thành, sẽ là khoảng thời gian để anh em, bạn bè, hàng xóm, đồng nghiệp,... người đã mất tới phúng điếu. Phúng điếu là hình thức mọi người tới để chào tạm biệt người đã khuất. Đồng thời chia buồn cùng gia đình.

Đối với những người thân quen, lễ phúng điếu có thể sử dụng nhạc lễ kèn tây. Nhạc lễ kèn tây sẽ thể hiện được sự sang trọng, trang nghiêm. Đi cùng với đó sẽ thể hiện được tấm lòng của người đi phúng viếng. Trong quá trình phúng điếu, con cháu sẽ luôn túc trực bên linh cữu. Con trai sẽ phải cầm gậy chống và đáp lễ đối với người tới phúng điếu.

Mọi người tới phúng điếu

Di quan và chôn cất người chết

Di quan và chôn cất người chết là nghi lễ cuối cùng trong phong tục ma chay. Con cháu, anh em bạn bè gần xa sẽ đưa tiễn linh cữu đoạn đường cuối cùng trên trần thế. Quá trình chôn cất sẽ được thực hiện dưới sự chứng kiến đầy đủ của mọi người. Sau khi chôn cất 3 ngày, con cháu sẽ chủ động ra mộ viếng thăm. 

Kết luận

Như vậy, trên đây là phong tục ma chay của nước Việt Nam ta. Để biết thêm nhiều thông tin về tang lễ, bạn có thể truy cập vào website: http://traihommartino.vn.