HUNG TÁNG LÀ GÌ? NGUỒN GỐC HÌNH THÀNH NHƯ THẾ NÀO?

Hung táng là tập tục văn hóa có nguồn gốc lâu đời. Nghi thức này nhằm thể hiện lòng thành kính với người đã khuất. Cầu mong họ bước đến thế giới bên kia với cuộc sống tốt đẹp hơn. Vậy nghi thức này là gì? Quá trình diễn ra cụ thể như thế nào? Mời các bạn hãy cùng traihommartino.com tìm hiểu thông qua bài viết sau đây nhé! 

TỤC HUNG TÁNG, CẢI TÁNG XUẤT HIỆN TỪ KHI NÀO?

Vào dịp cuối năm, các gia đình Việt thường tổ chức lễ cải táng mộ phần. Thi lễ diễn ra nhằm với mục đích di chuyển lăng mộ họ hàng, ông bà, tổ tiên quy tụ tại một nơi. Nhờ đó mà con cháu dễ bề chăm sóc, sửa sang mộ phần thật chỉnh chu và tươm tất.

Gia đình tổ chức lễ di quan cho người mất

Mặc dù đã ra đời từ rất lâu nhưng đến nay vẫn chưa thể tìm thấy sử sách nào ghi lại nguồn gốc xuất hiện của tục hung táng. Chỉ biết từ thời cư dân Bách Việt xưa đã hình thành phong tục chôn cất người quá cố rất cẩn thận. Di cốt được bảo tồn kỹ lượng và phần thịt, lục phủ, ngũ tạng sẽ phân hủy theo thời gian.

Cũng có tài liệu ghi chép nguồn gốc tục cải táng xuất hiện lần đầu tiên ở miền Bắc nước ta. Do địa thế đất đai miền Bắc thấp trũng. Nơi chôn cất người mất có thể bị ngâm nước mục nát. Vì vậy mà gia đình cần di chuyển hài cốt đến vùng đất đai cao hơn. Từ đó hình thành tục bốc mộ và được lưu truyền cho đến ngày nay. 

Xoay quanh chủ đề này, có ý kiến cho rằng tập tục được du nhập từ Trung Quốc. Do một số người gốc Hoa qua nước ta sinh sống, sau khi mất thì chôn cất tại Việt Nam. Gia đình chờ thời gian xác thịt phân hủy hết thì tiến hành bốc mộ mang hài cốt về quê hương.

HUNG TÁNG CÓ PHẢI LÀ TẬP TỤC NGOẠI LAI?

Như chúng ta đã biết, thời kỳ Đông Sơn là dấu mốc quan trọng hình thành bản sắc văn hóa dân tộc Việt. Tuy nhiên những ghi chép văn hóa trong thời gian này đều không nhắc đến tục hung táng. Có thể nói hình thức là ngoại lai mặc dù đã được lưu truyền phổ biến trong dân ta. Thời gian tồn tại lâu đời nhưng hình thức Táng này từng được nhận xét không phải là một truyền thống tốt đẹp.

Khu mộ dành cho nghi thức hung táng

Để lý giải điều này, một số nhà nghiên cứu lịch sử đưa ra bằng chứng sự liên quan đến cuộc sống của những người Trung Quốc xưa tại Việt Nam. Lúc bấy giờ, cộng đồng người Hoa di chuyển xuống phương Nam (tức nước ta). Họ được gọi là Khách gia vì phần lớn là những gia đình, gia tộc, người Hán cổ xưa. Mục đích di dân để tránh thời buổi loạn lạc, bất ổn, chiến tranh liên miên.

Nhưng chưa thể kết luận điều gì nếu như chúng ta chỉ tìm hiểu vấn đề người Hán sang nước ta sinh sống. Chỉ khi hiểu được phong tục thờ phụng gia tiên của người Hán mới có thể lý giải được. Người dân Trung Hoa xem tục thờ gia tiên rất quan trọng, thậm chí có phần nặng nề. 

Phong tục chỉ rằng con cái luôn phải sinh sống gần cha mẹ. Kể cả cha mẹ mất ở đâu, chôn cất ở đâu thì con cái cũng phải ở tại nơi đó để chăm sóc mộ phần tươm tất. Nhưng thời buổi chiến tranh loạn lạc khiến gia đình người Hán không thể sống chung dễ dàng. Họ di dân đến nơi ở mới nhưng phải nhớ đạo hiếu thờ phụng quê hương tổ tiên. Vì vậy mà người Hán sẽ đào cả mộ phần người thân, đem theo hài cốt đến nơi ở mới táng lại để tiện bề chăm sóc.

TÌM HIỂU THẬT SỰ HUNG TÁNG LÀ GÌ?

Ngoài hung táng, hình thức còn được gọi với nhiều cái tên như bốc mộ, bốc mộ, cải mộ, cải cát, sang cát, sang tiều. Tên gọi đa dạng nhưng chung quy đều ám chỉ hình thức đào huyệt mộ đã chôn người chết. Thời gian được phép thực hiện nghi thức là sau ba năm kể từ ngày chôn cất.

Ngôi mộ được xây dựng sau khi tiến hành lễ hung táng

Đặc biệt hơn, một số vùng miền địa phương còn gọi việc bốc mộ là đám ma khô. Nghi thức táng một lần cũng có phần tương tự như hung táng. Điều này có nghĩa khi người mất đã được chôn cất tại vị trí tốt nhất rồi thì không cần thực hiện tục cải táng nữa. 

Nhưng nhiều người cũng nghĩ rằng tập tục này có phần không tốt. Nó chỉ mang lại phúc phần cho con cháu một đời. Nhiều nguyên nhân dẫn đến việc gia đình phải di chuyển mộ phần cho người thân đã khuất. Có thể gia đình có mong muốn quy tụ mồ mả tổ tiên về cùng một nơi để thờ phụng thuận tiện. Hoặc do nhà nước có chính sách quy hoạch đất đai. Dù vì lý do gì thì tục cải táng cần phải được thực hiện trang trọng, cẩn thận.

Trong những năm gần đây, nhiều người đã cho rằng nên bỏ tục hung táng, cát táng để thích nghi với thời buổi hiện đại. Xã hội phát triển khiến dân số ngày càng tăng cao. Vấn đề khan hiếm đất trở thành nỗi lo của nhiều gia đình. Vì vậy họ có mong muốn bãi bỏ tục bốc mộ và thay bằng hình thức hỏa táng hoặc chôn cất một lần. 

Hung táng là tập tục lâu đời đã ăn sâu vào truyền thống thờ phụng gia tiên của nhân dân ta. Mong rằng bài viết trên là những chia sẻ hữu ích giúp bạn có thêm hiểu biết về chủ đề này.